donderdag 24 januari 2013

Nachtleven van Dennis Lehane: genieten van prachtige dialogen

Dennis Lehane bouwde zijn faam op met boeken als Gone baby, gone en Mystic River, die niet toevallig allebei werden verfilmd. Ook zijn nieuwste thriller Nachtleven laat zich lezen alsof de lezer een film kijkt.
Nachtleven begint in 1921 in Boston tijdens de drooglegging. In de jaren ‘20 waren alcoholische dranken, de productie ervan, en de handel erin in Amerika verboden. De georganiseerde misdaad had de complete illegale drankhandel in handen, en bevocht het eigen territorium op leven en dood.
De Ierse Amerikaan Joseph, roepnaam Joe, Coughlin is een vreemde eend in de bijt van de georganiseerde misdaad. Hij is enerzijds een echte gangster, die geen moeite heeft met overvallen en intimidatie, maar anderzijds vraagt hij zich voortdurend af of hij er wel goed aan doet. Nadat hij na een roofoverval is verraden, komt hij terecht in een gevangenis met een ruige bevolking. Tot zijn grote verrassing weet hij niet alleen te overleven, maar leest hij ook alle boeken uit de gevangenisbibliotheek en organiseert hij een illegale stokerij binnen de gevangenismuren. Een van de capo’s in de gevangenis regelt voor hem vervroegde vrijlating. Joe beschikt over een geniaal organisatievermogen en overtuigingskracht, die hij gebruikt om een gigantisch illegaal drankimperium over te nemen en uit te bouwen. Hij klimt op van gewone overvaller tot CEO van een criminele multinational, die opereert vanuit Florida. Hij is alles behalve een standaardcrimineel. Het duurt jaren voordat hij over zijn eerste verloren liefde heen is en dat gebeurt pas als hij gelukkig is met zijn tweede grote liefde. Bovendien is hij veel intelligenter en meer belezen dan zijn collega’s. Hij heeft zich verdiept in hun drijfveren en angsten, en maakt daar handig gebruik van. In tegenstelling tot veel gangsters beschikt hij over een geweten. Hij weet dat het moreel slecht is wat hij doet, en dat vreet aan hem. Bij wijze van compensatie prbeert hij goede dingen te doen. Zo spaart hij het leven van degene die hem verraadde en weigert hij een vader te vermoorden die ondanks waarschuwingen zijn eigen gang blijft gaan. Dit laatste zal hen uiteindelijk duur komen te staan.
Nachtleven roep associaties op met The Godfather. Door de beschrijvingen van de onderwereld in de jaren ’20, de vergelijkbare normen en waarden wat betreft trouw en loyaliteit, de corruptie onder politie, rechters en politici en de pogingen om aansluiting te vinden in de legale wereld. De maffiosi in The Godfather hadden echter geen last van hun geweten, en voerden zeker geen gesprekken zoals Joe dat doet met zijn vriendinnen en vertrouwelingen.
Het verhaal komt in eerste instantie wat traag op gang, om na een paar hoofdstukken in een gestaag tempo door te denderen. Het is goed dat Nachtleven geen razendsnelle pageturner is, want nu is er ruim tijd voor de lezer om te genieten van de prachtige dialogen en het mooie strakke taalgebruik. Geen woord teveel, precies genoeg om mooi treffende beelden op te roepen.
Het is duidelijk dat Dennis Lehane uitgebreid onderzoek heeft gedaan naar de Amerikaanse drooglegging in de jaren ’20. Overigens zonder dat hij dit nadrukkelijk etaleert. Hij schetst een prachtig beeld van deze periode. En laat ook de leefomstandigheden van de mensen in deze tijd zien. Het wordt voor de lezer begrijpelijk waarom velen kozen voor een bestaan in het “nachtleven”, gezien de armoede en ellende overdag. Daarnaast weet Lehane zijn personages tot leven te wekken. Hij doet dit zo overtuigend dat de lezer geneigd is de geschiedenisboeken erop na te slaan en uit te zoeken of de personage fictief zijn, of dat ze toch echt hebben geleefd.
Het is te hopen dat zijn huidige uitgeverij in Nederland, Anthos LT, snel met nieuwe thrillers van hem komt!
****

Link van Patricia Cornwell: de actie is minimaal, het geneuzel maximaal

In 1990 verscheen Fataal weekend, de eerste thriller van Patricia Cornwell in een serie over de patholoog-anatoom Kay Scarpetta. Met de ijzersterke eerste delen uit de serie vestigde Patricia Cornwell haar naam. Veel (thriller)auteurs gaan in de loop der jaren betere boeken schrijven, omdat ze er meer handigheid in krijgen en ervaring opdoen. Helaas is dit bij Patricia Cornwell niet het geval, integendeel. Zij heeft de laatste jaren niet meer het hoge niveau uit het begin van haar carrière gehaald. Het zorgt er helaas voor dat haar boeken zich slechts met de grootste moeite en inspanning laten lezen.
In Link, het twintigste deel in deze reeks, wordt Scarpetta erbij geroepen als het lichaam van een vrouw wordt gevonden in netten die zich om een reuzenschildpad hebben geslingerd. Eigenlijk had ze die middag bij een rechtszaak aanwezig moeten zijn als getuige-deskundige. Scarpetta vindt het op dat moment belangrijker om het lichaam van de deels gemummificeerde, deels bevroren vrouw te onderzoeken voordat het ontbindingsproces op gang komt. Uiteindelijk arriveert ze veel te laat bij de rechtbank, wat haar op een forse boete wegens minachting van de rechter komt te staan. De advocaat van de aangeklaagde man veegt vervolgens de vloer aan met Scarpetta. De verdachte wordt aangeklaagd wegens moord op zijn vrouw en het verstoppen van het lichaam, dat nooit is gevonden. Tijdens de behandeling van de zaak laat de advocaat televisiebeelden zien met de berging van een vrouwenlichaam in aanwezigheid van Scarpetta. Het is duidelijk dat het niet om de vermiste vrouw van de verdachte gaat. De televisiebeelden zorgen er mede voor dat de man later zal worden vrijgesproken.
Eerder die dag had ze een raadselachtige e-mail ontvangen van een onbekende afzender met in de bijlagen een filmpje van een verdwenen archeoloog en een foto van een afgesneden oor. Scarpetta gaat eerst op onderzoek naar de identiteit van de in het water gevonden vrouw en de doodsoorzaak. Hierbij wordt ze bijgestaan door haar team, Pete Marino, haar echtgenoot en FBI-baas Benton. Haar nichtje Lucy, de vreemde IT-techneut, is ook van de partij. Terwijl Scarpetta het onderzoek uitvoert, mijmert ze geregeld over haar huwelijk met Benton en de spanning die er is tussen haar en haar medewerker Luke. Geregeld voert ze een gesprek met iemand over de zaak terwijl ze ondertussen nadenkt over een ander gesprek of over de diepere, ware betekenis van het huidige gesprek. Beide elementen zorgen voor een trage, stroperige plot en een nauwelijks aanwezige spanningsboog.
Patricia Cornwell munt uit in eindeloze uitweidingen en oeverloze gesprekken. Alles wordt tot in de kleinste details verteld. Ze laat niets over aan de verbeelding van de lezer. De actie is minimaal, het geneuzel maximaal. Op een derde van Link heeft ze enkel een mysterieus mailtje ontvangen, is ze getuige geweest en is het lichaam van de vrouw net boven water gehaald.
Pas in de laatste hoofdstukken komt er een beetje vaart in het verhaal. Op het allerlaatste wordt de dader als een konijn uit de hoge hoed getoverd. De ontknoping is mede hierdoor ongeloofwaardig. Nergens zijn aanwijzingen te vinden die naar deze dader leiden. De dader speelt in de rest van het verhaal een te verwaarlozen rol, en zijn motieven om juist deze mensen te vermoorden zijn niet duidelijk. Ook blijven er te veel losse eindjes hangen.
Het ultieme cliché ontbreekt niet. Op het einde wordt iemand, die op dat moment alleen is en geen gevaar verwacht, ontvoerd door de slechterik. Precies op tijd is de redding nabij en wordt de slechterik opgepakt dankzij redders, die geheel toevallig wisten waar het slachtoffer zich bevond.
Kay Scarpetta wordt in Link neergezet als een onzekere vrouw, die moeite heeft met haar leeftijd, twijfelt aan haar relatie, bezorgd is over een katje en veel moeite doet om de naam van het beestje te achterhalen, en in ieder gesprek naar een diepere betekenis zoekt. Het komt ongeloofwaardig en niet realistisch over, want met deze eigenschappen lijkt het de lezer niet waarschijnlijk dat ze hoofd is van een vooraanstaand forensisch instituut. Tot overmaat van ramp schiet ook de vertaling te kort. Het boek is rijkelijk gevuld met anglicismen waar goede Nederlandse vertalingen voor bestaan. Bijvoorbeeld abdomen en onderbuik, gedehydreerd en uitgedroogd. 'Contusies' is een woord dat niet bestaat in het Nederlands. Contusions laat zich beter vertalen als kneuzingen. Om nog maar te zwijgen over ‘hardhouten’ bomen.
Het zou voor iedereen het beste zijn als Patricia Cornwell besluit dat Link het laatste deel is in de Kay Scarpetta-reeks en ze de lezer verrast met een nieuwe, spannende, goedgeschreven thriller met nieuwe hoofdpersonen.
Deze recensie staat ook op www.crimezone.nl.

1926 De verdwijning van Agatha Christie: intrigerende opties in passend verhaal

De verhalenbundel 1926, de verdwijning van Agatha Christie, heeft een interessant uitgangspunt. Vier schrijvers lieten hun fantasie gaan, en bedachten wat er gebeurd zou kunnen zijn in december 1926 toen Agatha Christie gedurende 11 dagen spoorloos was verdwenen. Het resulteerde in vier intrigerende opties die in een passend verhaal werden gegoten.
Jean-Paul Colin liet zich voor zijn verhaal Demasqué inspireren door het verhaal En toen was er nog maar een. Het leverde een prachtig verhaal op, geheel in de stijl van de Koningin van het mysterie.
In zijn boeiende verhaal Groeten uit Pau onthult Peter Ronner een geheim dat Agatha Christie haar hele leven goed heeft bewaard. Alleen in haar dagboek heeft ze over het geheim geschreven. In het verhaal kan de lezer stukken uit het dagboek lezen en komt er tevens achter dat het geheim werd gebruikt voor chantage en afpersing.
In het derde verhaal, Vermist, laat Carien Touwen Agatha Christie de hoofdrol spelen in een mysterie. De vader van een klein jongentje is verdwenen, Agatha Christie komt toevallig langs en gaat geheel volgens de methodes die ze in haar boeken beschrijft op zoek naar de man, samen met het jongetje.
Tot slot vroeg Johan van de Velde zich in De onbekende schrijver af of Agathe Christie werkelijk de schrijfster is van al die geweldige detectives. Stel nou dat iemand anders, die zijn identiteit niet bekend kan maken, de verhalen heeft geschreven.
De vier verhalen zijn allen amusant, kwalitatief goed, en leuk om te lezen. De theorieën zijn goed bedacht, en, nog belangrijker, tot op zekere hoogte geloofwaardig. De verhalenbundel is een goed initatief van Jean Paul Colin en Uitgeverij Parelz, die het verdient om voortgezet te worden. Er zijn vast wel meer raadsels te vinden in de (misdaad)literatuur die op deze manier kunnen worden opgelost.
Tenslotte kan deze lezer het niet laten om te vertellend dat er een hypothese ontbrak, Namelijk de optie dat Agatha Christie gedurende deze elf dagen een geweldige affaire heeft gehad met een eveneens getrouwde man die om bepaalde redenen niet kan scheiden van zijn vrouw. Na deze elf dagen moesten ze afscheid nemen, om elkaar nooit terug te zien…

dinsdag 22 januari 2013

De val van Michael Connelly: een thriller zoals een thriller zou moeten zijn

LAPD rechercheur Harry Bosch heeft in De val, de nieuwste thriller van Michael Connelly, te horen gekregen dat hij over 39 maanden met pensioen kan gaan. Tot die tijd hoopt hij een paar goede zaken te kunnen oplossen bij de afdeling Onopgeloste Zaken. Allereerst is er de zaak van een man die verdacht wordt van de moord op en verkrachting van een 19-jarig meisje ruim 20 jaar geleden. Hij wordt verdacht omdat zijn DNA op het meisje is gevonden. Een raadsel voor Harry Bosch en zijn partner want de verdachte was toen slechts acht/negen jaar oud. Terwijl Bosch en Chu het onderzoek opstarten, wordt Bosch benaderd door Irving, raadslid. Irvings zoon is die dag uit het raam gesprongen en Irving wil graag dat Harry het onderzoek op zich neemt om de onderste steen boven te krijgen. Een bijzonder verzoek want het is in de verste verte geen cold case én Irving is sinds jaar en dag een vijand van Bosch. Van hogerhand krijgt Bosch de instructie het verzoek niet te weigeren. Uit het onderzoek komen zaken naar voren die het raadslid liever verborgen had willen houden. Voor Bosch is het een raadsel of Irving dit bedoelde met de waarheid die koste wat het kost boven tafel moest komen of toch iets anders.
De val is een thriller zoals een thriller zou moeten zijn: spannend tot de laatste bladzijde en goed geschreven. Het boek vermaakt de lezer en nodigt deze uit tot nadenken. Bijvoorbeeld over de thema’s recht en ethiek: heb je altijd het juiste gedaan als het recht zijn loop heeft gehad?
Bosch twijfelt of hij wel het goede heeft gedaan. Was het niet beter als hij iets wat hij heeft gedaan juist had nagelaten? Naar zijn gevoel heeft hij als politieman de juiste keuze gemaakt, terwijl hij als mens heeft gefaald.
Terloops geeft Connelly de lezer een inkijkje in het LA van nu. Hij geeft geen toeristisch beeld met de glitter en glamour van Hollywood, maar laat het echte leven van echte mensen zien. Rauw met af en toe verborgen schoonheid, mensen met onverwachte goede kanten en niet te vergeten, hij noemt vele goede eettentjes. (net zoals zijn Nederlandse collega thrillerschrijver Simon de Waal)
Even leek het er op alsof Bosch nadat deze twee zaken waren opgelost, zou willen stoppen met zijn werk als rechercheur. Hij dacht over de maanden die hij nog moest werken in plaats van de maanden die hij nog kon werken. Hopelijk volgen er toch nog wel een aantal boeken in deze geweldige serie rond Harry Bosch! Connelly is immers goed op dreef en er is geen sprake van enige sleetsheid. Ieder boek over Harry Bosch is een genot om te lezen.

vrijdag 18 januari 2013

Heldhaftig van Britta Bolt: in potentie een goede thriller

Britta Bolt is de naam van het nieuwe schrijversduo bestaande uit Britta Böhler en Rodney Bolt, een journalist. Samen schreven ze Heldhaftig, het eerste deel in een Amsterdamse trilogie rond Pieter Posthumus. Heldhaftig verwijst naar het motto van de stad Amsterdam: "Heldhaftig, vastberaden, barmhartig".
De hoofdpersoon Pieter Posthumus werkt voor de Gemeente Amsterdam bij het team Uitvaarten. Op het moment dat ergens in de stad een lichaam wordt gevonden, waarvan de identiteit niet duidelijk is, of waarvan niet direct nabestaanden kunnen worden gevonden, worden Pieter Posthumus en zijn collega’s gebeld. Zij gaan dan op zoek naar eventuele verwanten, en regelen, als die niet worden gevonden, de uitvaart compleet met koffie en een grafrede. Pieter Posthumus gaat vaak verder waar zijn collega’s ophouden, door diep in het leven de dode te duiken. Het is voor hem erg belangrijk om bij de uitvaart van de onbekende dode een persoonlijke afscheidstoespraak uit te spreken. Dit doet hij door nog eens goed in de spullen te duiken die zijn achtergebleven of langer door te zoeken naar verwanten.
Op een drukke dag, wanneer er maar liefst drie lichamen vlak achter elkaar worden gevonden brengen deze intensieve, bijna obsessieve speurtochten hemzelf in problemen. Het verminkte lichaam van een man in een djellaba zorgt ervoor dat Pieter Posthumus verzeild raakt in een zaak die dieper gaat en groter is dan hij ooit heeft kunnen vermoeden. De dode Marokkaanse man blijkt namelijk het onderwerp te zijn van een onderzoek door een geheime Nederlandse inlichtingendienst. Een eenheid van deze inlichtingendienst houdt zich bezig met onderzoek naar geheime Marokkaanse terreurcellen. Lissette Lammers is het hoofd van deze eenheid, een oncomfortabele positie omdat ze enerzijds door haar baas wordt gemanipuleerd. Hij zet infiltranten in en eist van haar dat ze dat geheim houdt voor haar medewerkers. Aan de andere kant hebben haar medewerkers eigen, vaak geheel andere, ideeën over het onderzoek naar de terreurcellen. Haar Marokkaanse medewerker weet immers van binnenuit hoe het werkt binnen de Marokkaanse gemeenschap en wil graag hogerop. Tot zijn grote frustratie, die hij nadrukkelijk uit tegenover Lissette Lammers, wordt zijn mening keer op keer onder de tafel geveegd. Het maakt de sfeer binnen de eenheid er niet beter op.
De twee verhaallijnen lijken in eerste instantie mijlenver uiteen te liggen. Pas in de loop van het verhaal worden de verbanden duidelijk en schuift alles mooi in elkaar. De lezer krijgt tegen het einde netjes antwoord op de vragen moord, doodslag of ongeluk en in hoeverre het groepje Marokkaanse jonge mannen uit zichzelf van plan waren een terreurcel te vormen of dat ze werden opgejut door de informant.
Heldhaftig is een actuele en realistische thriller. Vermoedelijk hebben de schrijvers redelijk wat ‘inside information’ tot hun beschikking gehad en deze prachtig verwerkt in dit boek.
De verhaallijn rond Pieter Posthumus laat zich beter lezen dan die rond Lisette Lammers, die verzandt in een verwarrend gekonkel om de macht binnen de eenheid. Het staat grotendeels los van de plot en leidt af van grote verhaal.
Pieter Posthumus is als personage beter neergezet dan Lisette Lammers, minder clichématig en overtuigender. Het is een bijzondere man, zowel gereserveerd en op zichzelf als betrokken bij de medemens. Hij gaat niet uit nieuwsgierigheid zo lang door met het uitpluizen van iemands leven maar vanwege de persoonlijke uitvaartrede die hij iedere onbekende dode wilt meegeven.
Zowel Lisette Lammers als haar baas blijven hangen in clichés. Hij is een typische baas, blaffen naar onderen en likken naar boven. In Amerikaanse thrillers komt hij vaak voor als hoofdinspecteur. En Lisette Lammers is de vrouw die te graag wil: ze wil en hogerop en aardig gevonden worden. Ondertussen zit ze klem tussen haar baas en haar medewerkers.
In potentie is Heldhaftig een goede thriller. Het verhaal is goed en origineel, de plot deugt en het leest lekker weg. Het team Uitvaarten biedt voldoende aanknopingspunten voor meer spannende thrillers. Het is dan wel noodzakelijk dat goed gekeken wordt naar de noodzaak van de verschillende verhaallijnen en er niet te veel overbodige uitweidingen worden toegevoegd. Ook moeten alle personages de clichés ontstijgen en meer overtuigen.
Het is daarom lastig om deze thriller sterren te geven. Het verhaal rond Pieter Posthumus is minstens 3 sterren waard terwijl die rond Lisette Lammers niet meer verdient dan hooguit 2 sterren. Het is te hopen dat de auteurs geleerd hebben van Heldhaftig en dat Vastberaden wel goed in elkaar zit!

maandag 14 januari 2013

Moederziel van Marelle Boersma: een gegarandeerde aanrader

Er is bijna geen grotere tegenstelling in karakters mogelijk dan die tussen de dochters van Myrna Klaver in Moederziel, de nieuwe thriller van Marelle Boersma. Saar, de oudste, is rustig en bedachtzaam, heeft een stabiel leven, woont samen met haar vriend en hun zoontje en heeft het druk met haar werk.
Josje daarentegen is een impulsieve spring-in-het-veld. Ze begint aan veel, maar maakt niets af. Ze verlaat voortijdig school en verslijt in hoog tempo vriendjes en baantjes. Als ze haar kamer wordt uitgezet wegens huurachterstand, trekt ze bij haar moeder in. Myrna is door haar ziekte MS volledig afhankelijk van thuiszorg. In een van haar impulsieve buien zegt Josje, zonder overleg met haar moeder, alle thuiszorg omdat ze zelf voor haar moeder wilt zorgen. Myrna heeft hier gezien het wispelturige gedrag van Josje gemengde gevoelens over. Hierbij speelt mee dat het volgens Josje de schuld van Myrna is dat haar vader het gezin verliet toen de zusjes nog klein waren. In de loop der weken bemoeit Josje zich met steeds meer zaken in het leven van haar moeder en wacht hierbij niet op de toestemming van Myrna. Ook vergeet ze soms dat haar moeder niets meer zelf kan en laat ze haar alleen achter in het bad of buiten in de rolstoel.
Een klein lichtpuntje in het leven van Myrna is de ontmoeting met Dave, een vriendelijke man die ze toevallig ontmoet. In tegenstelling tot haar ex-man heeft hij geen problemen met haar ziekte of rolstoel. Hij brengt geregeld een gezellig bezoekje aan Myrna, dit tot grote woede van Josje die hem totaal niet mag. Myrna komt hierdoor in een lastige positie, want Dave heeft haar een paar keer gered toen Josje haar had laten zitten. Myrna krijgt het gevoel te moeten kiezen tussen Josje en Dave. Gelukkig is er haar betrouwbare hulp, Limentina, die niet alleen schoonmaakt maar haar ook helpt met de verzorging als de anderen het laten afweten.
Moederziel geeft de lezer een beklemmend gevoel, langzaam maar zeker krijgt de lezer het steeds benauwder van alle bemoeienis met het leven van Myrna over haar hoofd heen. Myrna is door haar ziekte volkomen afhankelijk van anderen en kan daardoor vaak niet beslissen over of ingrijpen in haar eigen leven. Marelle Boersma beschrijft dit op een prachtige manier met mooie rake opmerkingen die blijven hangen.
Ze laat de gebeurtenissen van twee kanten, zowel vanuit Myrna als vanuit Josje, zien, zodat de lezer uiteindelijk begrip krijgt voor zowel moeder als dochter. Het wordt al snel duidelijk dat de dochter eveneens ziek is, alleen zit bij haar de ziekte in haar hoofd. Marelle Boersma noemt nergens de ziekte van Josje bij de naam, al is het favoriete liedje van Josje een mooie aanwijzing: Borderline van Madonna. Het is niet nodig dat het expliciet wordt genoemd en uitgelegd, voor de lezer is het duidelijk en het zou niets aan het verhaal toevoegen. Goede keuze van Marelle Boersma op dit punt.
Bewonderenswaardig zoals Marelle Boersma een goede spannende psychologische thriller weet te schrijven vanuit het dagelijks leven van gewone mensen zonder hoofdrollen voor politie, lijken en forensisch onderzoek.
De meeste personages zijn realistisch neergezet, vooral Myrna en Josje komen tot leven. De buren lijken jammer genoeg net iets te zwaar aangezet. Hun wereldvreemdheid en gekte gaat net over het randje van geloofwaardigheid. Dit is gelukkig het enige minpuntje aan Moederziel, verder leest het boek als een trein. De spanning wordt met name opgeroepen door de beklemming die Myrna voelt en als een strop steeds strakker om haar heen wordt getrokken. Daarnaast weet ze dat iemand in haar omgeving niet het beste met haar voor heeft en vraagt ze zich steeds meer af wie ze wel en wie ze niet kan vertrouwen.
De ontknoping staat garant voor de nodige verrassingen en spanning. Moederziel is een gegarandeerde aanrader voor de liefhebber van goedgeschreven psychologische polderthrillers en verdient vier sterren.